زمستان با دوچرخه سواران مهربان است
بدون هیچ تردیدی، زمستان سخت‌ترین وقت سال برای دوچرخه‌سواری است. در حالیکه درخشش آرام‌بخش نور پاییزی، زیبایی چشمگیر برگ‌ها، آفتاب گرم و هوای خنک جای خود را به برگ‌های خشکیده، آسمان دائماً خاکستری و یک سقوط مداوم در سرما و تاریکی می‌دهد، انگیزه خواب زمستانی در ما افزایش می‌یابد، کمابیش اشتهایمان را از دست می‌دهیم و احساس می‌کنیم بی‌هدف و بدخُلق هستیم. اغلب دوچرخه‌سواران تنها یک راهکار غریزی برای گذراندن زمستان دارند: دوچرخه‌سواری سرسختانه در تمام طول فصل! این راهکار شاید از نگاه عده‌ای احمقانه به نظر برسد اما باید اعتراف کنیم ایجاد انگیزه و آماده شدن برای تحمل سرمای بیرون، آن هم وقتی از داخل به نوعی احساس سرما می‌کنیم، کار آسانی نیست و استفاده از غلتک‌های ثابت یا رفتن به باشگاه، حتماً کار آسان‌تری است. اما مزایایی وجود دارند که آنها را فقط در هوای تازه پیدا می‌کنید.
چربی سوزی
تحقیقات جذاب و گسترده‌ای درباره کدگذاری رنگی چربی‌های ما وجود دارد. بیشتر ما با چربی سفید آشنا هستیم؛ ماده‌ای که می‌تواند در برآمدگی‌های ناخواسته زیر پوست ما جمع شود. چیزی که کمتر با آن آشنایی داریم، چربی قهوه‌ای است که با کوره‌های تولیدکننده انرژی که با نام میتوکُندری شناخته می‌شوند، همراه است. چربی قهوه‌ای عملاً چربی سفید را می‌سوزاند. چربی قهوه‌ای در افراد لاغر بیشتر از افرادی است که اضافه وزن دارند. همچنین مقداری چربی بِژ نیز در بدن وجود دارد، چربی سفیدی که «قهوه‌ای» شده و حالا مانند همکار قهوه‌ای خود چربی می‌سوزاند. دو عامل می‌توانند چربی شما را قهوه‌ای کنند: ورزش‌های هوازی و قرار گرفتن در معرض سرما. البته تحقیقات و دانسته‌های علمی در این زمینه هنوز کامل نشده‌اند، اما اگر دوچرخه‌سواری در هوای سرد بتواند کوره‌های سلولی چربی‌سوزی را فعّال کند، قطعاً طرفداران زیادی خواهد یافت.
مقابله با افسردگی
اختلال عاطفی فصلی نوعی افسردگی است و ورزش یکی از عوامل اصلی کاهش این اختلالات خُلق و خویی محسوب می‌شود. ورزش در فضای باز، نتیجه بهتری خواهد داشت زیرا با این کار، منابع سودبخشی مانند نور خورشید و هوای تازه را نیز دریافت خواهید کرد. تحقیقات نشان می‌دهند افرادی که در زمستان در فضای باز ورزش می‌کنند از حال روحی بهتری برخوردارند و بسیار بیشتر از افرادی که خود را در فضاهای داخلی حبس می‌کنند، احساس سرزندگی و سلامت می‌کنند.
سرماخوردگی و آنفولانزا را دور می‌کنید
دوچرخه‌سواری می‌تواند با به گردش درآوردن سلول‌های ایمنی، باکتری‌ها و ویروس‌های مهاجم را نابود و به حفظ سلامت شما کمک کند. تحقیقات نشان می‌دهد، افرادی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند، چهل و پنج درصد کمتر از افراد کم‌فعّالیت دچار گلودرد و سرماخوردگی می‌شوند. همچنین دوچرخه‌سواری در فضای باز، شما را از محیط‌های سرپوشیده مملو از میکروب که در آنها همه در حال تبادل بیماری‌های زمستانی هستند، نجات می‌دهد.
سرسخت‌تر می‌شوید
وقتی گُل‌ها در همه جا شکفته‌اند و هوا آفتابی و دما در حدود بیست درجه سانتی‌گراد است، همه می‌توانند دوچرخه‌سواری کنند. اما وقتی حتی مقاوم‌ترین گیاهان نیز به‌سختی برای ادامه حیات خود تلاش می‌کنند و هوا چند درجه سانتی‌گراد زیر صفر باشد، دوچرخه‌سواری به یک اراده آهنین نیاز دارد. این کلّه‌شقی وقتی انگشتان شما گرم می‌شوند از بین نمی‌رود. در واقع این حس چنان تأثیر عمیقی بر شما می‌گذارد که هر وقت لازم باشد، می‌توانید به سراغش بروید. بدون شک وقتی به کرات در فصول عادی سال، کیلومترها در یک مسیر دشوار پیش رفته‌ایم، از همین حس سرسختی خود استفاده کرده‌ایم. به یاد آوردن همه کارهای سختی که در شرایط وحشتناک فصل زمستان انجام داده‌ایم، باعث می‌شود ادامه مسیر و حفظ پشتکار در بقیه سال آسان‌تر باشد [۱].
برای دوچرخه سواری در هوای سرد چه نکاتی را رعایت کنیم؟
۱. خوب گرم کنید
وقتی قرار باشد در هوای سرد به دوچرخه‌سواری یا مسابقه بپردازید، فرآیند کامل گرم کردن از اهمّیت چشمگیری برخوردار است. نخستین واکنش طبیعی بدن در هوای سرد این است که خون را به بخش‌های مرکزی بفرستد تا اندام‌های داخلی را گرم نگه دارد. به این ترتیب تا زمانی که نتوانید مقداری گرما تولید کرده و گردش خون در بخش‌های خارجی بدنتان را افزایش دهید، همچنان در عضلات خود احساس انقباض و سفتی می‌کنید.به یاد داشته باشید اگر در هوای معتدل، فرآیند گرم کردن را بین ده تا پانزده دقیقه انجام می‌دهید، در هوای سرد باید پنج تا ده دقیقه دیگر به این زمان اضافه کنید. بِرنهارت می‌گوید: « در هوای سرد، هر چه مسابقه کوتاه‌تر یا شدت سواری بیشتر باشد، به همان نسبت باید زمان گرم کردن افزایش یابد.
۲. پس از گرم کردن، گرم بمانید
اگر بدن خود را گرم کنید اما پیش از شروع سواری در هوای سرد منتظر بایستید، احتمالاً در نهایت احساسی بدتر از زمانی خواهید داشت که اصلاً خودتان را گرم نکرده بودید. اگر پس از فرآیند گرم کردن خودتان را گرم نگه ندارید، بدنتان را در معرض تغییرات سریع گردش خون قرار می‌دهید و پوست سرد شده و خون به سمت مرکز بدنتان کشیده می‌شود. در این وضعیت وقتی دوباره شروع به فعالیت کنید، احساس خواهید کرد که عضلاتتان مثل سرب سنگین شده‌اند.
۳. نسبت به پوشاک حساس باشید
در هوای سرد باید از مفاصل خود محافظت نمایید زیرا سرما باعث می‌شود زانوهای شما سفت‌تر شوند و جریان خون عادی برای شروع کار را در اختیار نداشته باشند. توجّه داشته باشید که بعضی از لباس‌های چسبان و گرمکن‌های پا نیز با کشش بیش از حد و ایجاد فشار روی مفاصل در زمانی که شما تلاش می‌کنید رکاب بزنید، می‌توانند مشکلاتی را برای زانو ایجاد کنند. بنابراین، باید از لباس‌های مخصوص هوای سرد یا گرمکن‌های پا با طراحی مخصوص استفاده کنید تا فضای لازم برای کار را در اختیار مفاصل قرار دهید.
۴. هوای گرم استنشاق کنید
فرو بردن ناگهانی حجم زیادی از هوای سرد و خشک می‌تواند دستگاه تنفّس شما را آزار دهد. یک پوشش گردنی سبک که بتوانید آن را روی دهان خود بکشید ابزار خوبی است تا به گرم کردن هوا و کاهش هرگونه ناراحتی احتمالی کمک کنید. برای اینکه اطراف گردن شما در زمان اوج فعالیت بیش از حد گرم نشود، یک دستمال را به شکل ساده (نه گره زدن آن) دور گردنتان ببندید تا وقتی دیگر به آن نیاز ندارید بتوانید دستمال را باز کرده و در جیبتان بگذارید.
۵. نوشیدن را فراموش نکنید
اهمیت نوشیدن مایعات در هوای سرد بسیار بیشتر از چیزی است که اکثر دوچرخه‌سواران تصور می‌کنند زیرا با هر تنفس، بخشی از رطوبت ریه‌ها را برای مرطوب کردن هوای سرد و خشک از دست می‌دهید. ضمنا بدون آنکه متوجه شوید پیوسته در حال تعرق هستید و هوای سرد هم مانع بروز احساس تشنگی می‌شود. اگر در یک محیط جنگلی دوچرخه‌سواری می‌کنید، یک بسته هیدراسیون می‌تواند گزینه بسیار خوبی باشد زیرا مایع در تماس با بدن شما گرم مانده و منجمد نمی‌شود. در غیر این صورت، بطری‌های عایق‌بندی‌شده نیز مناسب خواهند بود، بخصوص اگر فقط به مدّت یک یا دو ساعت سواری خواهید کرد. برای آنکه از بطری خود بهره بیشتری ببرید، آن را با یک مایع گرم مانند شربت سیب و دارچین پر کنید تا به گرم شدن بخش‌های مرکزی بدن کمک کنید و از نوشیدن آن لذّت هم ببرید. به این ترتیب تمایل بیشتری برای نوشیدن خواهید داشت و سطح مایعات بدن خود را حفظ می‌کنید [۲].
منابع:
۱. آموزش دوچرخه سواری در هوای سرد زمستان، مجله دوچرخه و طبیعت، اسفند ۱۳۹۶
۲. پیمان نیک. سمیه (۱۳۹۶)، پنج نکته طلایی برای دوچرخه سواری در هوای سرد، مجله دوچرخه و طبیعت
گردآوری: مسعود عسگری پور
