چگونه با کودک خود ارتباطی خوب و مؤثر برقرار کنیم؟

بهتر است بدانیم ما برای موفقیت در روابط خانوادگی، شغلی و اجتماعی خود نیازمند پلی ارتباطی هستیم که محکم و قوی باشد. در غیر این صورت، اطلاعاتی بین ما و اطرافیان رد و بدل نمی شود – حداقل اطلاعات به طور دقیق رد و بدل نمی شود و احتمال نافرمانی و اطاعت نکردن کودک از دستورات وجود دارد.
در نظر بگیرید شما کارمند اداره ای هستید و رئیسی بداخلاق و پرخاشگر دارید او برای پیشبرد کارهای اداره مدام از تنبیه توبیخ و داد و فریاد استفاده می کند شما ممکن است کارهایی را از روی ترس انجام دهید ولی به هیچ وجه از روی علاقه و خلوص نیت و با جان و دل کار نخواهید کرد. ولی اگر رئیس شما در عین حال که بر اجرای قوانین و وظایف تأکید دارد برخوردی خوب و مناسب نیز با شما داشته باشد، برای تواناییهای شما ارزش قایل شود، به علت موفقیت در کارتان برای شما پاداش در نظر بگیرد و در صورت بروز مشکل با شما صحبت کند و به فکر حل مسالمت آمیز مشکلات باشد، نه فقط شما در محیط کار دچار خستگی تنش و فرسودگی نمی شوید بلکه خلاقیت و انگیزه تان نیز شکوفا می‌شود و این مسئله هم به نفع آن اداره خواهد بود و هم به نفع شما.
مثال فوق اهمیت ارتباط را در زندگی ما نشان می‌دهد . ما کسی را دوست داریم که با ما ارتباط خوبی دارد، ما از دستورات کسی اطاعت می‌کنیم که او را دوست داریم . پس اگر می‌خواهید فرزندانتان از شما اطاعت کنند دستورات شما را گوش دهند و ارزش‌های اخلاقی شما را بپذیرند، ابتدا باید با آنها ارتباط خوبی برقرار کنید . اگر شما والدی کج خلق و ایرادگیر باشید فرزندانتان فقط تا زمانی از شما اطاعت می‌کنند که از شما بترسند به محض رسیدن به توانایی فکری و جسمی متوجه می‌شوند که ترس بی مورد است، بنابراین مقابل شما می ایستند و رابطه معکوس می شود. بسیاری از والدین نگران آن هستند که چرا فرزندانشان ارزش‌های دینی و اخلاقی آنها را نمی پذیرند؟ چرا آن‌ها را به عنوان الگویی برای همانند سازی انتخاب نمی کنند؟ شاید بخشی از آن به این علت است که
شما نتوانسته اید ارزش‌های مورد نظر خود را به آن‌ها منتقل کنید شما مانند جزیره ای هستید که پر از ذخایر طلا و سنگ‌های قیمتی است، ولی نمی تواند سنگ‌های قیمتی خود را برای استفاده و فروش به شهر منتقل کند؛ چون هیچ راهی بین این جزیره و شهر وجود ندارد مادامی که راه مناسب و امنی وجود نداشته باشد طلایی منتقل نخواهد شد. حال برای این که شما بخواهید ذخایر ارزشمند وجودتان را به فرزندان تان منتقل کنید باید به دنبال پل ارتباطی بگردید برای ایجاد ارتباطی مثبت و قوی با کودکان خود موارد زیر را در نظر بگیرید.

 

– زمان کافی و مناسبی را با فرزند خود سپری کنید

شاید گذاشتن وقت و زمان برای کودکان در زندگی پر مشغله ی امروز امری فانتزی و لوکس به نظر برسد ولی آن چه در این مقوله مهم است کیفیت این زمان است و کمیت آن چندان اهمیت ندارد. شما از هر فرصتی حتی زمان‌های یک یا دو دقیقه ای نیز می‌توانید استفاده کنید که با کودک خود حرف بزنید جواب سؤال او را بدهید او را نوازش کنید با او بازی کنید و به نقاشی او توجه کنید ولی باید این کار به طور مکرر در طول روز انجام شود می‌توانید از محل کار به او تلفن بزنید یا در هفته زمان هایی را به فعالیتی اختصاص دهید که مورد علاقه ی فرزند شماست فعالیت‌هایی مثل دوچرخه سواری رفتن به پارک سینما و رستوران …. فراموش نکنید که ممکن است نیازها و علایق کودکان با هم متفاوت باشد مثلاً علایق و نیازهای کودک پنج ساله با نوجوان هفده ساله و یا علایق و خواسته‌های فرزند دختر شما با فرزند پسرتان کاملاً متفاوت باشد پس برای هر یک از فرزندان خود باید وقت اختصاصی و ویژه ای در نظر بگیرید . فعالیت مشترکی را با فرزند خود انجام بدهید که مورد علاقه ی اوست بچه ها خیلی دوست دارند که با پدر و مادرشان کار و فعالیتی را به طور مشترک انجام دهند گاه فرزندتان به سراغ شما می‌آید تا مامان اجازه بده من هم در آشپزی کمکت کنم من هم میخواهم سبزی پاک کنم . بابا من هم می‌خواهم در شستن ماشین بهت کمک کنم.
بابا من آچار را بهت بدم؟
بابا می آیی باهم توپ بازی کنیم؟
خوب چرا از همین زمان‌ها برای تحکیم روابط خود با فرزندانتان استفاده نمی کنید؟ شما می‌توانید فعالیت‌های مشترک زیادی را در خانه و خارج از خانه تدارک ببینید می‌توانید بازی‌هایی را تدارک ببینید که مورد علاقه ی آن‌هاست در زیر مثال‌هایی آورده شده است به عقیده ی شما فرزندتان به کدام یک از این فعالیت‌ها و بازی‌ها علاقه مند است؟
به پارک یا محلی بروید و با هم دوچرخه سواری کنید
یک روز بعد از ظهر با هم کیک بپزید
شب جمعه با هم به رستوران بروید و غذای مورد علاقه ی او را بخورید.
با هم والیبال بازی کنید و کشتی بگیرید
با هم به بازی کامپیوتری بپردازید
با هم کتاب داستان بخوانید و یا به موسیقی گوش دهید
با اسباب بازی‌ها و عروسک هایش بازی کنید
با هم اسم فامیل بازی کنید

 

با کودک خود حرف بزنید

می توانید از هر فرصتی برای حرف زدن با کودک خود استفاده کنید مثلاً، زمانی که او سراغ شما می‌آید و سؤالی می پرسد، زمانی که با هم تنها در منزل هستید زمانی که با هم بیرون رفته اید و در پارک یا خیابان مشغول قدم زدن هستید راجع به خودتان با او صحبت کنید. راجع به خاطرات دوران کودکی تان راجع به علایق تان و درباره ی موضوعاتی که کودک به آن را علاقه مند است و توجه نشان می‌دهد زمانی که او سراغ شما می آید و راجع به علایق خواسته ها، آرزوها و برنامه هایش صحبت می‌کند با علاقه به حرف هایش گوش دهید.

احساسات خود را نشان دهید

او را نوازش کنید، بغل کنید لمس کنید و ببوسید. احساسات خود را به فرزندتان نشان دهید اما توجه داشته باشید که سن و شخصیت کودک چه ابراز احساساتی را می‌طلبد. شاید اگر فرزند نوجوانتان را جلوی دوستش بغل کنید و ببوسید خجالت بکشد و دوست نداشته باشد که شما با او این گونه رفتار کنید و احساس کند شما مثل بچه ها با او رفتار می‌کنید در حالی که او بزرگ شده است. در مورد نوجوانان می‌توانید با تکان دادن دست، چشمک زدن یا دست به شانه ی او گذاشتن احساسات خود را نشان دهید، در حالی که کودک پنج سالهی خود را بغل میکنید ماساژ می‌دهید قلقلک می‌دهید و او را می بوسید. نشان دادن عواطف و احساسات مثبت باعثاحساس اطمینان و پیوند امن با والدین می شود. نه فقط شما باید فرزندتان را بدون قید و شرط دوست داشته باشید بلکه باید این دوست داشتن را نشان دهید. حتی در روابط بزرگسالان نیز نشان دادن احساسات مثبت باعث تحکیم روابط می‌شود از آن گذشته، چرا باید کلام مثبت را از اطرافیانمان دریغ کنیم ما می‌توانیم به دیگران بگوییم دلم برایت تنگ شده بود صدایت را که می‌شنوم خوشحال می شوم چه قدر این رنگ برازنده ی توست. خندیدن زیبایت مرا یاد مادرم می‌اندازد و…
فراموش نکنید که بچه ها بیش از همه نیازمند توجه تحسین تعریف و احساسات مثبت هستند. پس به آن‌ها بگویید دوستت دارم به تو افتخار میکنم خیلی از رفتارت در مهمانی خوشم آمد و…. هر از چندگاهی ممکن است آن‌ها رفتارهایی داشته باشند که شما را ناراحت می‌کند اما شما همچنان آنان را دوست دارید این دوست داشتن را نه فقط در کلام بلکه در رفتار و عمل خود نیز نشان دهید. وقتی در روز تولد او با هدیه ی مورد علاقه اش به منزل می‌روید وقتی نقاشی او را به دیوار می کوبید، وقتی راجع به موفقیت تحصیلی او با مادر بزرگ صحبت می‌کنید وقتی عکس او را داخل کیف خود می‌گذارید … این ها همه راه هایی هستند که بیانگر عشق و علاقه ی شما به کودکتان است.
او را تشویق کنید و به او پاداش دهید همیشه وقتی به این موضوع می‌رسیم واکنش والدین این است که او را خیلی تشویق می‌کنم خیلی به او جایزه و پاداش می‌دهم اما اصلا فایده ای ندارد، تازه به ما زور هم می‌گوید مثلاً می‌گوید اول باید برایم موبایل بخری، بعد من درس بخوانم. اول پول بده برم خوراکی بخرم بعد مینشینم سر تكاليفم.
آیا شما هم جزء همین دسته از والدین هستید که می‌اندیشند پاداش و تشویق کردن فایده ای ندارد؟ توصیه میکنم حتماً مقاله بعد را بخوانید مطمئناً نظرتان عوض خواهد شد. شاید ما تا به حال تشویق نمی‌کردیم و شاید ما به جای این که پاداش بدهیم، رشوه می‌دادیم!؟

 

منبع: کتاب فرزندپروری؛ نوشتۀ دکتر فریبا عرب‌گل