تعریف عزت نفس
عزت نفس یعنی خودتان را چگونه می‌بینید؟
چقدر به خودتان روی خوش نشان می‌دهید و چقدر ارزشمند هستید؟
می‌دانستید که نوع عزت نفس ما بر روی طرز تفکر، احساسات، تصمیم‌گیری‌ها و شیوۀ برخورد با دیگران اثر دارد؟
عزت نفس در تعیین آینده نقشی مؤثر دارد. انسانِ با عزت نفسِ بالا، در هر شرایطی آرامشی درونی دارد. البته، ممکن است اضطراب و ترس را تجربه کند؛ اما می‌تواند خود را از این ناآرامی نجات دهد و به آرامش برسد.
عزت نفس از تجربه‌های انسان نشأت می‌گیرد؛ به‌خصوص، آنچه در کودکی اتفاق افتاده است. پس باید برای داشتن کودکانی با عزت نفس بالا تلاش کنیم.
اگر دوست دارید کودکی با عزت نفس بالا داشته باشید، پس به این نکات توجه کنید:
به موقع انجام دهیم
ما والدین، گاه تصور می‌کنیم موقع هر چیزی زمان دیگری است. در حالی که اگر والدین بتوانند تا سن هفت سالگی با روش‌های غیرمستقیم، مانند داستان گویی و شعر اعتماد کودک را جلب کنند، زمینۀ تربیت کودک در هفت سال ابتدایی او به‌خوبی شکل می‌گیرد و در هفت سال دوم تربیت به شکلی جدی‌تر پیش می‌رود.
الگوی خوبی باشیم
حتماً متوجه شده‌اید که بچه‌ها دقیقاً همان کار را تکرار می‌کنند که بزرگ‌ترها انجام می‌دهند؛ پس الگوی مناسبی باشیم. به دیگران احترام بگذاریم و پرخاشگر و عصبی نباشیم.
با کودک خود بازی کنید
بازی روشی است که در آن علاوه بر لذت‌بردن کودک از بازی، می‌توان اصول بسیار ارزشمند اخلاقی و اجتماعی را به کودک آموخت؛ مانند کمک به دیگران، صبرداشتن، دروغ‌نگفتن و خودباوری.
به کودک اجازۀ تصمیم‌گیری دهید
یکی از مهم‌ترین روش‌های تقویت عزت نفس که انجام آن بسیار مؤثر است، ایجاد فضای تصمیم‌گیری برای کودک است. کودکانی که هیچ‌گاه اجازۀ تصمیم‌گیریرا در خانواده ندارند، عزت نفس در آن‌ها شکل نمی‌گیرد یا به میزانی اندک و ناقص ایجاد می‌شود.
تشویق‌کردن را از یاد نبرید
تشویق‌کردنِ کودکان می‌تواند در شکل‌گیری عزت نفس آن‌ها معجزه کند! سعی کنید کودک را بابت فعالیت‌های بزرگ و کوچکی که انجام می دهد تشویق کنید.
تشویق‌کردن حتماً به معنی خریدن هدیه‌های گران‌قیمت نیست. با یک جملۀ محبت‌آمیز و تشویق کلامی هم می‌توانید تأثیری چشم‌گیر در شکل‌گیری عزت نفس کودک بگذارید. یادتان باشد که تشویق همیشه نباید به خاطر رسیدن به نتیجه باشد؛ بلکه باید کودک را به خاطر تلاشی که کرده است تشویق کنید.
وظایف روزانه بر عهده کودک قرار دهید
برخی از کارهای خانه یا فعالیت‌های روزمره رابه کودکانتان بسپارید. به عنوان مثال، اگر می‌خواهید لباس‌های شسته‌شده را در جای مناسب خودشان قرار دهید، بخشی از این وظیفه را به عهدۀ کودک بگذارید. تمیز‌کردن میز بعد از آوردن هر وعده غذایی یا غذا‌دادن به حیوانات هم می‌تواند کارهای مناسبی برای تقویت عزت نفس و توانمندی کودکان باشد.
اشتیاق او را پیگیری کنید
اگر کودکتان به فعالیتی مشخص مانند رقصیدن، نقاشی‌کشیدن، موسیقی و دیگر کارها علاقه دارد، این اشتیاق را پیگیری کنید و برای یادگیری بهتر و بیشتر او تلاش کنید. کودکان از جلب رضایت و اعتماد شما لذت می‌برند. این کارهای به‌ظاهرساده اما مهم، از جمله ضروری‌ترین روش‌های افزایش عزت نفس در کودکان هستند.
انعطاف‌پذیری را به او آموزش دهید
اگر چه رسیدن به پیروزی و عبور از خط پایان به عنوان نفر اول، در هر کاری بسیار لذت بخش است، باید به کودکتان آموزش دهید که قرار نیست همیشه در همۀ کارها نفر اول باشد. به او یادآوری کنید که سعی و تلاش در هر کاری از نتیجه‌ای که در پایان کسب خواهد کرد، مهم‌تر است.
کودکتان را دوست داشته باشید و این دوست داشتن را ابراز کنید
شاید به نظرتان ساده یا حتی پیش پا افتاده بیاید؛ اما دوست‌داشتن فرزند و ابراز خوشحالی از وجود او، عزت نفس را در کودک افزایش می‌دهد. با این کار به نیاز کودک مبنی بر محبت و توجه پاسخ دهید. کودکتان را در آغوش بگیرید و به او بگویید که تا چه اندازه دوستش دارید و از داشتن او خوشحال هستید.
یادتان باشد که این دوست‌داشتن را بدون قید و شرط ابراز کنید؛ نه برای رسیدن به یک هدف! چراکه کودک به خوبی تفاوت این دو نوع ابراز دوست‌داشتن را می‌فهمد.
حس استقلال را به او منتقل کنید
استقلال و اعتماد‌به‌نفس به شکل مستقیم روی عزت نفس تأثیر می‌گذارند. سعی کنید از کارهای سبک‌تر آغاز کنید و انجام فردی آن‌ها را به کودک بسپارید و فقط از دور نظارت کنید.
به کودک این فضا را بدهید که خودش به‌تنهایی برخی کارها را انجام دهد و فقط زمانی که در خواست کرد، به شکلی محدود به او کمک کنید. تقویت حس استقلال در کودک باعث بهبود عزت نفس او می‌شود.
سخن پایانی
در نهایت، تا احساسات، استعدادها، پیشرفت‌ها و توانایی‌های کودک را نشناسید و برای تقویت آن‌ها تلاش نکنید یا از نقاط ضعف او آگاه نباشید و در پی بهبود آن نگردید، نمی‌توانید امیدوار باشید که کودکی وظیفه‌شناس و با عزت نفس بالا تربیت کرده‌اید.
منبع: کتاب راهکارها و تکنیک های پرورش عزت نفس در کودکان
گردآوری: آذر حسنی
