چگونه کودکان خود را با قوانین راهنمایی و رانندگی و ایمنی در ترافیک آشنا کنیم؟(1)
بزرگ‌ترین عامل مرگ و میر کودکان
تصادفات رانندگی در ایران و جهان بیش از هرچیزی جان کودکان را به خطر می‌اندازد. این سوانح بزرگ‌ترین تهدید‌کنندۀ شهروندان ۱۱ تا ۱۹ ساله در ایران هستند. آسیب‌های ناشی از تصادفات به‌حدی بالا است که طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت و یونیسف، روزانه ۲۰۰۰ کودک جان خود را بر اثر حوادث اتفاقی یا غیرعمدی از دست می‌دهند. از سوی دیگر، سالانه بیش از ده‌ها میلیون کودک در سراسر جهان با جراحات مختلف به بیمارستان‌ها منتقل می‌شوند؛ در حالی اغلب زندگی خود را با معلولیت ادامه خواهند داد. به شکل کلی، تصادفات عامل مرگ بیش از ۲۶۰۰۰۰ کودک و مجروح‌شدن ده میلیون کودک در سرتاسر دنیا است.
لزوم آموزش ایمنی در ترافیک
آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان، از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین است. آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی و ایمنی در ترافیک در این زمینه اهمیت بسیار زیادی دارد. کودکان نمی‌توانند به‌تنهایی با ترافیک کنار بیایند؛ اما می‌توانند قوانین ایمنی در آن را اندک‌اندک بیاموزند؛ اما اغلب والدین پیش از آنکه بچه‌ها واقعاً آموزش ببینند و آمادگی پذیرش قوانین را پیدا کنند، گمان می‌برند که آن‌ها می‌توانند با قوانین ترافیکی تعامل کنند.
چرا کودکان در برابر سوانح ترافیکی آسیب‌پذیر هستند؟
کودکان در برابر سوانح راهنمایی و رانندگی آسیب‌پذیرتر هستند. در این میان، پسرها بیش از دخترها در خطر آسیب جدی یا مرگ قرار دارند. ابتدا دلایل آسیب‌پذیری کودکان را بررسی می‌کنیم:
- مغز کودکان هنوز تا رشد کامل راه دارد. از طرفی، نقص در مهارت‌های حسی و حرکتی و کوتاهی قد کودکان کودکان را در برابر خطر سوانح ترافیکی بی‌دفاع می‌کند.
- کودکان تا قبل از ۱۰ سالگی مهارت مدیریت موقعیت‌های خطرناک را ندارند. این بدان معنا است که خطر جانی را به‌درستی درک نمی‌کنند. کودکان به شکلی طبیعی دوست دارند بدوند، بپرند و بازی کنند و این کارها را بدون توجه به خطرات محیط انجام می‌دهند؛ بنابراین خطر تصادف ماشین‌ها و موتورهای عبوری با این عابران کم‌سن و سال افزایش می‌یابد. چند کودکی که در کنار هم این سو و آن سو می‌دوند و مسابقه می‌دهند، در هیچ بخشی از ذهن خود به خطر تصادف نمی‌اندیشند!
- حتی اگر کودکان به اطراف خود توجه کافی داشته باشند، رویدادی خطرناک یا غیرمنتظره برای آنان ترس و وحشتی شدید و ناگهانی به همراه دارد. این در حالی است که کودک نمی تواند در این موقعیت رفتاری مناسب و واکنشی صحیح نشان دهد؛ چراکه مسائل ترافیکی آن‌قدر پیچیده، حساس و سریع هستند کـه بعید است کودکی ترسیده و وحشت‌زده بتواند موقعیت را مدیریت کند.
- میدان دید کودکان خردسال شما به گستردگی بزرگ‌سالان نیست؛ بنابراین او نمی‌تواند نزدیک‌شدن خطری از دوردست درک کند. مغز باید آنچه چشم می‌بیند تفسیر کند. مغز کودک شما هنوز به این تکامل نرسیده است.
- کودکان در نشان‌دادن واکنش نسبت به محرک‌های دیداری و شنیداری ضعیف تر از بزرگ‌سالان عمل می‌کنند.
- اغلب کودکان تصور می‌کنند رانندگان آن‌ها را می‌بینند و متوجه کوتاهی قد خود نیستند. به‌خـصوص هنگـام خروج از پشت ماشـینی که پـارک شـده است. ممکن است شما هم فیلم‌های ناراحت‌کننده‌ای از این دست دیده باشید که کودکی حین عبور از پشت یک ماشین، آسیب جدی می‌بیند.
- اغلب کودکان قبل از آنکه فکر کنند، عمل می‌کنند. آن‌ها ممکن است بی هیچ تأملی به معابر و خیابان‌ها بدوند. اغلب مواقع واکنش کودکان خارج از توقع بزرگ‌سالان خواهد بود.
- مغز کودکان تحلیل صحیحی از سرعت اجسام مختلف ندارد؛ بنابراین نمی‌توانند دربارۀ سرعت ماشین‌ها به‌درستی قضاوت کنند و گمان می‌برند هرگاه راننده بخواهد، ماشین کاملاً توقف می‌کند.
- کودکان به دلیل کوتاهی قد نمی‌توانند بالای اتومبیل‌ها ، بوته‌ها و دیگر موانع موجود را ببینند.
- کودکان مانند بزرگ‌سالان به بلوغ کافی نرسیده‌اند تا بدانند در هنگام راه‌رفتن در پیاده‌رو، دوچرخه‌سواری، بازی در پارک و عبور از خیابان باید چه کاری را انجام دهند و چه کاری را نباید انجام دهند!
اگر شما به عنوان بزرگ‌سال و والدین اگر دانش و اطلاعات کافی از شیوۀ ایمنی در ترافیک نداشته باشید و آن را به کودک خود آموزش ندهید، ممکن است ناخواسته او را در معرض خطر قرار دهید. به همین دلیل آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی به کودکان بسیار ضروری است. در بخش بعدی این مقاله، از شیوه‌های مراقبت از کودکان در برابر این حوادث و نحوۀ آموزش صحیح به آنان سخن خواهیم گفت.
